Plekken voor de zelfredzame samenleving

Voor sociale integratie en het stimuleren van een zelfredzame samenleving zijn formele én informele plekken nodig en goed oog voor gemeenschap, blijkt uit onderzoek van de Greater London Authority. Zij kwam tot deze conclusie na diepgravend onderzoek in 2020 in drie verschillende Londense wijken.

Werken aan een sociale basis

De conclusies zijn niet heel verrassend, maar het rapport onderstreept het belang om vanuit een sociale (en niet alleen vanuit economische en institutionele) bril naar voorzieningenplannen te kijken. Het gaat daarbij niet alleen om de ‘harde’ gebouwelijke kant, maar ook om de ‘zachte’ kant, waaronder relaties en netwerken. Daarbij is een veerkrachtige samenleving naast formele voorzieningen, zoals scholen en gezondheidscentra, ook gebaat bij informele plekken. Ook kerken, cafés en kappers zijn cruciaal voor het samenbrengen van mensen.

Snappen hoe het werkt en verandert

In Londen is 30% van de inwoners actief betrokken bij de lokale sociale infrastructuur. Ouderen (65+) zijn daarin het meest actief. Uitdagingen in de praktijk zijn volgens de onderzoekers:

Lokale overheden verschillen sterk in hoe ze sociale infrastructuur begrijpen en meten, wat kan leiden tot gebrekkige voorzieningen.
In snel veranderende wijken ontstaan vaak nieuwe informele plekken, die (cultureel en financieel) niet altijd goed aansluiten bij bestaande bewoners.

Things to do; ook in Nederland

De onderzoekers geven lokale overheden zes actiestappen mee die ook in de Nederland toegepast kunnen worden:

Bouw aan een sterke kennisbasis.
Neem lokale behoeften op in ruimtelijk beleid.
Betrek de gemeenschap.
Hanteer hoge kwaliteitsnormen in het ontwerp.
Zoek en combineer de (financiële) middelen.
Creëer participatieve vormen van bestuur.

Op de Bouwstenen-agenda

In het kader van de Agenda Maatschappelijk Vastgoed 2025 onderzoeken we in Bouwstenen-verband hoe we vanuit ons vakgebied kunnen bijdragen aan goede en aantrekkelijke plekken in de buurt; ook voor de zelfredzame samenleving. Dat doen we op allerlei manieren en in samenwerking met diverse organisaties. Tijdens de Maatschappelijk Vastgoeddag op 13 november presenteren we de resultaten en laden we de agenda voor 2026 op.

Meedoen?

Dat kan. Deel ook jouw kennis over voornoemde zes punten en sluit je aan bij Bouwstenen.

De bijeenkomst over voorzieningenplanologie op 25 september 2025 is meer dan vol geboekt, maar voor de Maatschappelijk Vastgoeddag op 13 november 2025 zijn nog kaarten beschikbaar.

Meer informatie

Rapport: Connective Social Infrastructure (Greater London Authority, augustus 2020)
Publicatie: Reisgids maatschappelijke voorzieningen (Bouwstenen, 2011, maar nog actueel)
Publicatie: Maatschappelijk vastgoed van waarde (Bouwstenen)